Dünya Covid-19 salgınıyla uğraşa devam ederken ortaya çıkan maymun çiçeği virüsü (Monkeypox) salgını, Avrupa’da yayılmaya başladı. Hastalık tüm dünyada kaygıya neden oldu. Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Nagihan Demir, maymun çiçeği hastalığı ve bulaşma yoluyla ilgili bilgi vererek, ihtarlarda bulundu.
Dr. Demir, “Maymun çiçeği (Monkeypox virüsü), insanlarda ve öbür hayvanlarda maymun çiçeği hastalığına neden olan, çift sarmallı bir zoonotik DNA virüsüdür, Poxviridae ailesindeki Orthopoxvirus cinsine aittir. Variola, sığır çiçeği ve aşı virüslerini içeren insan ortopoks virüslerinden biridir. Virüs temel olarak Orta Afrika ve Batı Afrika’nın tropikal ormanlarında bulunur. İ
– Birinci olarak 1958’de laboratuvar maymunlarında çiçek gibisi bir hastalık olarak görülen Maymun çiçeği virüsü olayı beşerde birinci olarak 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde görülmüştür. Kelam konusu tarihten itibaren başka Orta ve Batı Afrika ülkelerindeki insanlarda maymun çiçeği virüsü hadisesi bildirilmiştir. Virüs hem hayvandan beşere hem de beşerden beşere bulaşabilir.
– Hayvandan beşere bulaşma, bir hayvan ısırığı yoluyla yahut enfekte bir hayvanın beden sıvılarıyla direkt temas yoluyla gerçekleşebilir. Maymun çiçeği virüsü bir şahıstan başkasına lezyonlar, beden sıvıları, teneffüs damlacıkları ve yatak örtüsü üzere kontamine malzemelerle temas yoluyla bulaşır. Yetersiz pişmiş et ve enfekte hayvanların başka hayvansal eserlerini yemek, bir risk faktörüdür. Hastalık anneden bebeğine plasenta yoluyla da bulaşabilir. Monkeypox, öncelikle bulaşıcı beşerlerle yakın temas yoluyla yayılır.
– 2022 salgınından evvel, maymun çiçeği cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyon (CYBE) olarak düşünülmüyordu. Lakin Salgının birinci evrelerinde virüsün cinsel partnerler ortasında süratle yayılması, cinsel bağın öbür bir bulaşma yolu olabileceği düşündürmekle birlikte CYBE olup olmadığı şimdi muhakkak değil” dedi.
HASTALIĞIN BELİRTİLERİ
Hastalığın kuluçka mühletinin 10 ila 14 gün ortasında değiştiğini lisana getiren Dr. Demir, ‘Enfeksiyon iki periyoda ayrılabilir. Ateş, ağır baş ağrısı, lenfadenopati (lenf bezlerinin şişmesi), sırt ağrısı, kas ağrıları ve şiddetli halsizlik ile karakterize invazyon devri 0-5 gün ortasında sürer. Lenfadenopati, başlangıçta benzeri görünebilen öteki hastalıklarla (suçiçeği, kızamık, çiçek hastalığı) karşılaştırıldığında maymun çiçeği virüsü hadisesinin ayırt edici bir özelliğidir. Deri döküntüsü çoklukla ateşin ortaya çıkmasından sonraki 1-3 gün içinde başlar.
– Döküntü, gövdeden fazla yüz ve kol ve bacaklarda daha fazla olma eğilimindedir. Döküntüler genelde yüzde başlayıp (vakaların yüzde 95’inde) ve avuç içlerini ve ayak tabanlarını (vakaların yüzde 75’inde) tesirler. Ayrıyeten oral mukozalar (vakaların yüzde 70’inde), genital bölge (yüzde 30) ve konjonktiva ile birlikte kornea da (yüzde 20) etkilenir. Döküntü, ardışık olarak maküllerden (düz tabanlı lezyonlar) papüllere (hafifçe kabarık sert lezyonlar), veziküllere (berrak sıvı ile dolu lezyonlar), püstüllere (sarımsı sıvı ile dolu lezyonlar) ve kuruyup dökülen kabuklara hakikat değişiklik gösterir.
– Maymun çiçeği ekseriyetle 2 ila 4 hafta süren semptomları olan kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. Şiddetli hadiseler çocuklar ortasında daha sık görülür. Maymun çiçeği virüsü olay mevt oranı genel popülasyonda yüzde 0 -11 ortasında değişmektedir ve küçük çocuklar ortasında daha yüksektir. Teşhiste, polimeraz zincir tepkisi (PCR), doğruluğu ve hassaslığı göz önüne alındığında tercih edilen laboratuvar testidir” halinde konuştu.
TEDAVİ
Şimdi maymun çiçeği virüsü enfeksiyonu için kanıtlanmış, inançlı bir tedavi olmadığını söyleyen Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Nagihan Demir, ”Maymun çiçeği salgınını denetim altında tutmak gayesiyle çiçek hastalığı aşısı, antiviraller ve İntravenöz immün globulin (VIG) kullanılabilir. Bununla birlikte, şu anda, yepyeni (birinci nesil) çiçek hastalığı aşıları artık halka açık değildir. 2019’da çiçek hastalığı ve maymun hastalığının önlenmesi için daha yeni bir aşı onaylanmakla birlikte şimdi kamu kesiminde yaygın olarak mevcut değil” diye konuştu.
HASTALIĞIN BİRİNCİ TESPİTİ
6 Mayıs 2022’de Birleşik Krallık’ta, hastalığın endemik olduğu Nijerya’ya seyahat eden ve oradayken 29 Nisan 2022’de maymun çiçeği ile uyumlu semptomlar gösteren bir İngiliz hasta ile devam eden bir maymun çiçeği salgını doğrulandı. Akabinde İngiltere dışında da virüs hadiseleri bildirildi. Portekiz’de 23 , İsveç’te 1, İtalya’da 1, Belçika’da 3, Amerika Birleşik Devletleri’nde 2, 21 Mayıs 2022 itibariyle , Hollanda’da bir , Kanada’da yedi, İspanya’da 31, Almanya’da 3, İsrail’de, Avustralya’da 2 ve İsviçre’de 1 olay bildirildi.
