Teklif ile “sağlık çalışanlarına birer maaş prim verilmesi, Covid 19’un sıhhat çalışanları için meslek hastalığı sayılması, esnaf ve çiftçilerin borçlarının bir yıl ertelenmesi, borçlar nedeniyle elektrik, su ve doğalgazın kesilmemesi” üzere, salgından etkilenen vatandaşlara bir dizi takviye verilmesi öngörülüyor.
CHP Küme Başkanvekilleri Engin Altay, Özgür Özel ve Engin Özkoç tarafından hazırlanan, Kimi Kanun ve Kanun Kararında Kararnamelerde (Yeni Koronavirüs (COVID-19) Salgınıyla Uğraş Kapsamında Toplumsal Destek) Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Toplam 26 husustan oluşan teklif ile ekonomik buhran ve salgından etkilenen, sıkıntı durumdaki vatandaşlara bir dizi dayanak verilmesi öngörülüyor. Teklifin münasebetinde şu değerlendirmelere yer verildi:
EN AZ TOPLUMSAL TAKVİYE TÜRKİYE’DE
Ne yazık ki; geride kalan bir yıllık devirde iktidar salgına karşı gerekli tedbirleri gereğince ve vaktinde almamış, alındığı açıklanan tedbirler şahsen iktidar partisi tarafından uygulanmamış, salgın gereğince denetim altına alınmadan tedbirler gevşetilmiş, sonuçta Türkiye, Avrupa’da nüfusuna nazaran en fazla hadise görülen ülke pozisyonuna gelmiş, dünyada da üst sıralarda yer almıştır. Salgınla uğraşın ciddiye alınmamasının Türkiye’ye faturası ağır olmuş, artan hadise ve ölümlere karşı büyük bir gecikmeyle de olsa ‘tam kapanma’ gibisi daha sert tedbirlerin gündeme gelmesi kaçınılmaz hale gelmiştir.
IMF’nin bilgilerine nazaran Türkiye, kişi başına verdiği 161 dolarlık dayanakla 166 ülke içerisinde 84’üncü sırada yer alıyor. Yapılan yardımın ulusal gelire oranı açısından ise Türkiye, yüzde 1,9’la 179 ülke ortasında 137’nci sırada kalıyor. Türkiye’nin kişi başına verdiği dayanak ABD’nin verdiği takviyenin yüzde 1’ini bile bulmadı. Verilen dayanak ölçülerini ülkelerin Koronavirusle uğraşta geldiği noktayla karşılaştırırsak, halkını ve münasebetiyle ülke iktisadını destekleyen ülkelerin, salgını geriletmekte ve vefatları azaltmakta çok daha başarılı oldukları gözlenmektedir.
TAHRİBAT DAHA DA ARTABİLİR
Ülkemizin salgınla çabasını başarabilmesi, gayretin tabiatı gereği ortaya çıkan olumsuz ekonomik ve toplumsal tesirlerin hafifletilmesi ve vatandaşların alınan tedbirlere ahengini sağlayacak bir ekonomik ve toplumsal ortam yaratılmasıyla mümkün olacaktır. Bilhassa çalışma hayatına, kesintiye uğrayan ekonomik ve ticari faaliyetlere yönelik tesirlerinin en aza indirilmesi devletin birincil önceliği olmak zorundadır. Salgının yarattığı ve bundan sonra yaratacağı ekonomik tahribatın boyutu, devletin vaktinde alacağı ve faal bir formda uygulayacağı takviye siyasetlerine bağlıdır.
TASARRUF YAPMAYAN SARAY MİLLETİ DE HATIRLAMALI
Açıklanan tasarruf önlemlerine uyulmadığı, lüks araç alımlarıyla saray harcamalarının tam gaz sürdüğü bir periyotta iktidar; bir an evvel toplumsal devlet unsurunu hatırlamalı, en çok muhtaçlık duyduğu anda milletin yanında olmalıdır. Esnafa, çiftçiye, dar gelirliye, emekliye, işsize, canı kıymetine vazife yapan sıhhat çalışanlarına hak ettiği dayanağı vermelidir. Yanlış idare, ekonomik buhran ve salgının milletin omzuna bindirdiği yükleri hafifletmek, TBMM’nin de en öncelikli sorumluluğudur.
Kanun teklifiyle, yeni tip Koronavirüs (COVID-19) salgınının çalışma hayatına ve istihdama olan tesirlerini azaltmak ve hâlihazırda yüksek borçluluk ve finansmana erişim sorunu yaşayan işletme ve yurttaşlarımızın yüklerini ve kayıplarını asgariye indirmek ve onlara salgın ile çaba sürecinde takviye sağlamak amaçlanmıştır.”
SIHHATE YENİ 40 BİN TAKIM
Teklif ile öngörülen düzenlemelerden kimileri şöyle:
“-KPSS sonucuna nazaran ÖSYM tarafından yapılacak merkezi yerleştirme ile atanmak üzere ortaöğretim, ön lisans ve lisans seviyelerinde toplam 40,000 kontratlı sıhhat işçisi durumu ihdas edilecek,
-Sağlık ve Yardımcı Sıhhat Hizmetleri Sınıfında misyon yapan çalışanlara salgınla uğraş mühletince aylıklarına ek olarak, 15 Nisan 2021 tarihinden geçerli olmak üzere bir aylık fiyatında prim verilecek,
-Covid-19 hastalığı, sıhhat çalışanları açısından kamu vazifelileri için görev malullüğü kapsamına alınacak, özel bölüm çalışanları için meslek hastalığı olarak tanımlanacak,
-Hastanelerin ve sıhhat çalışanının muhtaçlığı olan tıbbi ve kollayıcı materyal, bütçe kısıtı olmaksızın hastane idarelerince sağlanacak,
BORÇLAR ERTELENSİN, ELEKTRİK, SU KESİLMESİN
-‘Toplumcu belediyecilik’ anlayışı doğrultusunda, belediyelerin toplumsal dayanak kapasitesinin arttırılabilmesi için borçlanma hududu süreksiz olarak kaldırılacak, belediyelerden 31/12/2021 tarihine kadar hiçbir vergi ve sigorta prim borcu kesintisi yapılmayacak,
-Turizmde Konaklama Vergisi kaldırılacak, bölümün borçları bir yıl müddetle faizsiz ertelenecek,
-İşyeri kapanan esnafın kiraları yedek ödenekten karşılanacak, bu işyerlerinde çalışanların bankalara borcu, birinci 6 ayı faizsiz biçimde 24 aya varan taksitlerle yapılandırılacak,
-Faaliyeti durdurulan işletmelerde kısa çalışma ödeneği alamayan emekçilere, işyerlerinin kapalı olduğu periyotla hudutlu olmak üzere işsizlik sigortası fonundan taban fiyat seviyesinde gelir takviyesi yapılacak,
-Esnaf ve sanatkarların Türkiye Halk Bankası ile Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Kredi ve Kefalet Kooperatifleri Merkez Birliği’ne bağlı bölge birliklerine ortak olan esnaf ve sanatkarlar kredi ve kefalet kooperatifleri kefaletiyle yahut direkt kullandıkları kredilerinin vadesi 1 Ocak – Aralık 2021’e dolacak olanlar iki yıl müddetle faizsiz olarak ertelenecek,
-Sicil Affı çıkarılacak, çek, senet, kredi kartı ve başka borç yükümlülüklerini yerine getirmediği gerekçesiyle Türkiye Bankalar Birliği Risk Merkezinde kaydı bulunanların, 1 yıl içinde borcunu ödemesi ya da yapılandırması halinde sicilindeki olumsuz kaydı dikkate alınmayacak,
-Esnaf ve sanatkarların, bu yıl Mayıs, Haziran ve Temmuz 2021 aylarında verecekleri beyannamelere ait vergi ödemeleri 1 yıl müddetle ertelenecek,
-Çiftçilerin, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi kooperatiflerine olan borçları bir yıl faizsiz ertelenecek,
-31/03/2021 tarihinden (bu tarih dâhil) evvel olduğu hâlde bu Kanunun yayımı tarihi prestijiyle ödenmemiş olan elektrik, su, doğalgaz borçları yapılandırmaya tabi tutulacak, her türlü cezadan vazgeçilecek, abonelerin borcu 6 ay boyunca faizsiz ertelenecek,
-(I), (I/A) ve (II) Sayılı Tarifelerde yer alan taşıtlar bakımından motorlu taşıtlar vergisinin şimdi ödeme vakti gelmemiş 2021 yılı ikinci taksitinin tahsilinden vazgeçilecek,
-Koronavirüs salgını nedeniyle KÖİ modeline nazaran yaptırılan kent hastaneleri için 2021 yılında yapılması gereken ödemeler TL’ye çevrilerek, bir yıl ertelenecek.”
