Getty Images Türkiye’de günlük koronavirüs olayları 21 Nisan’da 61 bin 967 ile doruğa ulaştıktan sonra Çapa Escort düşüşe geçti 20 günden kısa bir müddette 15 binin altına geriledi
Bu süreçte test sayılarının da düşüşe geçmesi hadise sayılarının bu yüzden az gözüktüğü yorumlarına da yol açtı
Sıhhat Bakanı Çapa Escort Bayan Fahrettin Koca ise bu tezlere cevap olarak test sayılarının hastalığın azalması nedeniyle düştüğünü söyledi
Pekala Türkiye’nin açıkladığı günlük test ve hadise sayılarının birbirine oranı bize ne anlatıyor Dataları inceledik ve Escort Çapa uzmanlara sorduk
BBC Türkçe’ye konuşan Türk Tabipleri Birliği Lideri Şebnem Korur Fincancı Türkiye’de yapılan test sayısının yetersiz olduğunu ve artması gerektiğini söylüyor
Fincancı’ya nazaran Türkiye az şahsa test yapıp az sayıda müspet hadise göstererek başka ülkeler tarafından riskli ülkeler kategorisine alınmamayı ve ülke içindeki kapanma düzeyini düşürerek ekonomiyi canlı tutmayı düşünüyor olabilir
BBC Türkçe’ye konuşan bir Sıhhat Bakanlığı yetkilisi ile bu görüşlerin gerçeği yansıtmadığını söyledi
Ülkelerin nüfuslarına oranla ne kadar test yapması gerektiğine dair üzerinde uzlaşılmış bir sayı yok
Johns Hopkins Üniversitesi test sayısının nüfusa oranla değil o anki dalganın büyüklüğüne oranla kararlaştırılması gerektiğini söylüyor
Dünya Sıhhat Örgütü’nün ise bu hususta bir kriteri var
Örgüt bir ülkede pandeminin denetim altında olduğunu söyleyebilmek için testlerin müspetlik oranının iki hafta boyunca yüzde 5’i geçmemesi gerektiğini söylüyor
BBC 
BBC ABD Hastalık Denetim ve Tedbire Merkezi’nin önerdiği bir öbür kriter ise son yedi gündeki toplam olay sayısının toplam nüfusun 100 binde 50’sinden az olması
Hadise sayısı bunun üzerindeyse test sayısının artırılması tavsiye ediliyor
CDC 100 binde 10’un altını düşük yayılım 10 49 ortasını orta yayılım 50 99 ortasını önemli yayılım 100’ün üzerini ise önemli yayılım olarak niteliyor
Türkiye’de bu oran hiçbir vakit yüz binde 50’nin altına inmedi
BBC Bu da CDC kriterlerine nazaran Türkiye’nin daha fazla test yapması ve tedbir alması gerektiği istikametinde bir işaret
Pekala Türkiye’de kimlere test yapılıyor
Sıhhat Bakanlığı’nın internet sitesindeki bilgilere nazaran Türkiye’de sadece Covid 19 semptomu gösteren şahıslara tabiplerin gerek görmesi durumunda test yapılıyor
Koronavirüse yakalanmış bir şahısla birebir meskende yaşayanlar bile belirti göstermedikleri durumda test yaptıramıyor
Koronavirüs testi müspet çıkmış bir bireyle yakın temasta bulunmuş olan şahıslara 10 gün boyunca kendilerini konutlarında izole etmeleri sadece belirti gösterirlerse test yaptırmaları söyleniyor
Bakanlık karantinadaki bir bireyle görüşmüş olanlara şu tavsiyeyi veriyor
Karantina altındaki bir şahısla görüştüyseniz hastalık semptomları açısından kendinizi takip etmeniz gerekir Görüştüğünüz şahısta COVID 19 ortaya çıkarsa kendinizi 10 gün konutta izole ediniz sizde hastalık semptomları ortaya çıkarsa maske takarak en yakın sıhhat kurumuna gidiniz
Bakanlık ayrıyeten yalnızca şikayetleri olan lakin bir hastayla teması olmayan şahıslara meskende test yapılmadığını söylüyor
Sıhhat Bakanlığı bunun yanı sıra Türkiye’de tarama emelli test yaptırılmamasını tavsiye ediyor Bunun nedeni ise net bir halde açıklanmıyor sırf tarama testi yaptıran şahısların testi negatif çıksa bile gelecekte hastalanmayacağının bir garantisi olmadığı belirtiliyor
Test yaptırabilecek kişi kümelerinin böylesine dar bir biçimde sadece belirti gösterenler tanımlanması ise kimi uzmanlar tarafından eleştiriliyor
‘Aynı konutta yaşayana yapılmayacak da kime yapılacak ‘
İstanbul Tabip Odası’ndan hekimler Ergün Demir ve Güray Kılıç birlikte yazdıkları bir makalede pandemi sürecinde faal filyasyon ve izolasyonun sadece test ile mümkün olduğunu vurguluyor ve Türkiye’deki durumu eleştiriyor
Bu uygulama ile temaslı vatandaşların test yaptırabilmesi zorlaştırılmıştır
Test yapılmayan lakin meskende izole kalması gereken temaslı vatandaşlar panik halde özel sıhhat kuruluşlarına yönelecek lakin 250 300 TL’yi cepten ödeyerek test yaptırabileceklerdir
Soruyoruz COVID 19 olumlu hadiseler ile tıpkı konutta kalan temaslı bireylere test yapılmayacak da kimlere test yapılacak
Demir ve Kılıç bir yandan belirtisiz temaslılara test yapılmazken öbür yandan birtakım milletvekillerinin ayda sekiz test yaptırmasını ve futbol gruplarına sistemli test yapılmasının tezat oluşturduğunu söylüyor
İngiltere’de isteyen herkes haftada iki fiyatsız test alabiliyor
BBC Türkiye’nin bilakis kimi ülkeler isteyen herkese test yaparak daha fazla asemptomatik hadiseyi tespit etmeyi ve böylelikle salgını daha tesirli bir biçimde önlemeyi hedefliyor
Bunlardan biri de İngiltere Ülkede Nisan başından itibaren isteyen herkes eczanelerden haftada iki defa fiyatsız yarım saat içinde sonuç veren süratli testlerden alabiliyor
Pekala Türkiye neden sadece belirti gösterenlere test yapıyor Daha fazla şahsa test yapılması asemptomatik hadiselerin yarattığı bulaşımın önüne geçmez mi
Bu soruları Sıhhat Bakanlığı’na sorduk
Sıhhat Bakanlığı yetkilisi Belirti göstermeyenlere de test yapılıyor
Bir Sıhhat Bakanlığı yetkilisi Sıhhat Bakanlığı’nın internet sitesinde yazanların tabiplerin ve Covid 19’a yakalananların anlattığının tersine Türkiye’de belirti göstermeyenlere de test yapıldığını ayrıyeten ülkede geniş tarama yapıldığını söyledi
Sıhhat Bakanlığı’nın internet sitesinde Rutin olarak tarama gayeli test yaptırılması önerilmemektedir yazdığını hatırlattığımız yetkili bunun insanların koronavirüs endişesiyle her gün test yaptırmaması için yazıldığını söyledi
Belirti gösterenlere test yapılıyorsa Sıhhat Bakanlığı’nın internet sitesinde neden test yaptırmak için belirti gösterme koşulu arandığını sorduğumuz yetkili bunun Dünya Sıhhat Örgütü tavsiyesi olduğunu ve o yüzden o denli yazdıklarını söyledi
Semptom göstermeyenlere test yaptırmama tarafında bir tavsiyelerinin bulunup bulunmadığını Dünya Sıhhat Örgütü’ne WHO sorduk
Örgütün cevap olarak gönderdiği WHO dokümanlarında belirti gösteren bireylere test yapılması gerektiği yazıyor Ama belirti göstermeyen şahıslara test yapılmaması gerektiğine dair bir tabir yer almıyor
Evrakta belirti göstermeyen bireylere test uygulanması konusunda klinik ve kamu sıhhati muhakemesiyle karar vermek gerektiği ve bu evrakın bu alanda tek yönergeymişçesine kullanılmaması gerektiği vurgulanıyor
Bu nedenle çok sayıda ülke semptom göstermeyen şahıslara de fiyatsız test yapıyor İngiltere’de işyerine gitmek zorunda olan emekçiler ve okullara geri dönen öğrenciler her hafta bu testleri yapıyor
TTB Lideri Fincancı Olay sayısını düşük göstermek için olabilir
Pekala Türkiye’nin de salgını denetim altına alabilmek için bu ülkelerin yaptığı üzere daha fazla sayıda test yapması yararlı olur mu
Bunu Türk Tabipleri Birliği TTB Lideri Şebnem Korur Fincancı’ya sorduk
Fincancı TTB olarak daha fazla aşılama yapılması gerektiğini düşündüklerini okulların kapatılmak yerine rutin testlerle açık tutulmasını önerdiklerini ancak bu teklifin karşılık bulmadığını söylüyor
Türkiye’nin neden isteyen herkese test yapmadığı konusunda bir açıklama yapmadığını bunun karşılığı hakkında fikir yürütebileceklerini belirten Fincancı Birkaç neden olabilir diyor ve ekliyor
Birincisi olay sayılarının düşük tutulması
Bu hem Türkiye’nin öbür ülkelerce riskli ülke kategorisine alınmaması için hem de daha az kapanma tedbiri alarak ekonomiyi daha az etkilemek için yapılıyor olabilir
Ekonomik krizin çok derin olduğunu biliyoruz
Haftalık olarak bakıldığında testlerin düşük olduğu şartlarda bile olay sayıları haftalık olarak yüz binde binlere ulaştı
Daha evvel Sıhhat Bakanlığı’nın aylarca hadise sayısını gizleyerek onun yerine hasta sayısını açıklamasını ve akabinde da bunu ulusal çıkarlar ile gerekçelendirmesini hatırlatan Fincancı O yüzden bu iddialarımız spekülasyonun ötesine geçiyor diyor ve testlerin gerekli düzeyde olmamasının gerisinde da tıpkı motivasyonun olabileceğini söylüyor
Fincancı Vaka sayılarının açıklanandan daha fazla olduğuna dair müşahedelerini paylaşanların terörist olarak damgalanması da bunu gösteriyor diyor
TTB Lideri Fincancı bir yanda yakınması olmasa bile test yaptırabilmek için yakınması olduğunu söyleyen beşerler olduğunu başka tarafta ise işinden olmamak için temaslı oldukları bireyleri söyleyemeyenlerin bulunduğunu belirtiyor
Asemptomatik hadiseler nedeniyle tüm temaslılara test tavsiyesi
Dünya genelinde Covid 19’u rastgele bir belirti göstermeden atlatanlar nedeniyle gerçek hadise sayılarının testlerde çıkanlardan çok daha yüksek olduğu kabul ediliyor Ancak ortadaki farkın ne kadar olduğuna dair net bir bilgi yok
CDC’nin iddiası bunun yüzde 30 civarında olduğu
Türk Tabipleri Birliği ve CDC’ye nazaran belirti gösteren şahısların yanı sıra belirti göstermeyen lakin şu kümelerde bulunan şahıslara test yapılmasını tavsiye ediyor
- Testi müspet çıkmış bir bireyle temas edenler
- Kitlesel etkinlikler yahut kapalı yerlerde kalabalık etkinliklere katılanlar
- Toplumdaki yayılımı anlamak için rastgele seçilecek örneklem kümelerinde yer alanlara tarama emelli test
- Okul ve iş yeri üzere yerlere gidenler belli aralıklarla
